14 lutego pilanom kojarzy się nie tylko z Walentynkami. Tego dnia 76 lat temu Piła została wyzwolona z rąk żołnierzy Wehrmachtu.  Walki o Piłę w 1945 roku należały do najtragiczniejszych wydarzeń w dziejach miasta. W godzinach wieczornych 14 lutego 1945 roku w Moskwie oddano salut artyleryjski z okazji zdobycia „niemieckiej” twierdzy, a w kwietniu 60 i 260 Dywizja Piechoty została odznaczona przez Prezydium Rady Najwyższej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W wojennych walkach o Piłę poległy setki żołnierzy po obu walczących stronach. W dziesięciodniowej batalii o miasto w gruzach legło prawie 75% całej zabudowy i infrastruktury Piły i 90% w jej części centralnej. Dnia 14 lutego 1945 roku rodzinny gród księdza Stanisława Staszica ostatecznie powrócił w granice Polski. Do dziś można zobaczyć liczne pamiątki, które pozostały  z okresu wojennych walk o Piłę. W lasach po wschodniej części miasta, spacerując licznymi szlakami turystycznymi można zobaczyć fortyfikacje obronne pilskiej twierdzy wraz z wielkim rowem przeciwczołgowym. Nieco bliżej w Leszkowie znajduje się radziecki cmentarz, po przeciwległej stronie cmentarza wojennego z I wojny światowej. Piła do dzisiaj jest atrakcyjnym miejscem dla poszukiwaczy militariów i historyków wojskowości – przy okazji prowadzenia prac budowlanych (ostatnio przy budynku I Liceum Ogólnokształcącego) ziemia oddaje coraz to nowe pamiątki, które w namacalny sposób dokumentują tamte pamiętne wydarzenia.

Michał Olejnik